کد مطلب:48468 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

با نظر به آية 3 سوره زمر، دليل هدايت نكردن چيست؟

خداوند در آيه 3 زمر ميفرمايد: ...إِنَّ اللَّهَ لاَيَهْدِي مَنْ هُوَ كَـَذِبٌ كَفَّار;... در حقيقت، خدا آن كسي را كه دروغپردازِ ناسپاس است هدايت نميكند.

هدايت اقسامي دارد:

1. هدايت تكويني; يعني خداوند هر موجودي كه آفريده، يك سلسله عوامل تكامل را در آن قرار داده است، كه آن را به سوي كمال و هدفي كه برايش تعيين كرده، راهنمايي ميكند. مانند رشد و تكامل جنين در شكم مادر، نمو دانههاي گياهان در درون زمين، حركات كرات آسماني در مدارشان و...

قرآن در مورد اين نوع هدايت ميفرمايد: رَبُّنَا الَّذِيَّ أَعْطَيَ كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُو ثُمَّ هَدَيَ ;(طه،50) پروردگار ما كسي است كه هر چيزي را خلقتي كه در خور اوست داده، سپس آن را هدايت فرموده است.

2. هدايت تشريعي; يعني راهنمايي انسان از راه تعليم و تربيت، قوانين مفيد، حكومت عادلانه و موعظه. اين نوع هدايت از مجراي پيامبران، امامان، افراد صالح و مربيان دلسوز انجام ميشود.

3. هدايت به معناي فراهم ساختن وسيله كه از آن به توفيق و هدايت خاصه (در برابر هدايت عامه) هم ياد ميشود.

هدايت تكويني شامل همه موجودات و انسانها ميشود. هدايت تشريعي كه همان راهنمايي رسولان الهي است، همه انسانها را در بر ميگيرد.

اگر انسان به نداي فطرت، راهنمايي عقل و پيامبران الهي پاسخ مثبت داد، هدايت خاصه و توفيق الهي شامل او ميشود. وَ الَّذِينَ جَـَهَدُواْ فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا...;(عنكبوت،69) و كساني كه در راه ما كوشيدهاند، به يقين راههاي خود را بر آنان مينماييم...

در آيه 3 زمر هدايت الهي از دروغگو و ناسپاس نفي شده است، منظور هدايت قسم اول و دوم نيست. زيرا خداوند به همة انسانها عقل و فطرت داده است و پيامبران و كتابهاي آسماني را چراغ راه همه قرار داده است. ولي از آن جا كه شخص دروغگو و ناسپاس بر خلاف عقل، فطرت و پيام پيامبران حركت ميكند، خداوند هدايت قسم سوم را شامل حال او نميكند و او را به حسن عاقبت نميرساند. منشأ اين عدم هدايت الهي، خود انسان است; زيرا خداوند فيض هدايتش و توفيق را به زمينههايي ميفرستد كه آمادگي پذيرش داشته باشند، نه دلهايي كه آگاهانه هرگونه آمادگي را در خود نابود كردهاند. لذا كفر، ظلم، فسق، دروغ، اسراف و كفران مانع هدايت الهياند.(ر.ك: الميزان، علامه طباطبايي;، ج 17، ص 234ـ235 و ج 7، ص 346، 347 / تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 2، ص 351 و ج 19، ص 466 و 369.)